ဇိုင္း၀ါးလူမ်ိဳးနွင္႔စာေပအေၾကာင္း(Zaiwa People-& Literacy)

မိတ္ေဆြတို႔႔ ဇိုင္း၀ါးလူမ်ိဳးမ်ားအေၾကာင္းဆိုျပီးေခါင္းစဥ္တပ္လိုက္တာနဲ႔အ႔ံၾသမသြားၾကနဲ့ေနာ္။ ကမၻာတစ္ခုလံုးမွာ လူမ်ိဳးေပါင္း ၆၀၀၀ ေက်ာ္ရိွသည္႔အနက္ ဇိုင္း၀ါးလူမ်ိဳးကလည္း တစ္ခုအပါအ၀င္ေပါ႔။ ဇိုင္၀ါးလူမ်ိဳးဟာဘယ္မ်ိဳးႏြယ္စုမွာပါ၀င္သလဲဆိုရင္ ကခ်င္အုပ္စုထဲမွာပါ၀င္ပါတယ္။ ကခ်င္အုပ္စုထဲမွာ လူမ်ိဳးေျခာက္မ်ိဳးပါ၀င္ပါတယ္၊ ၄င္းတုိ႔မွာ ကခ်င္၊ဇိုင္၀ါး၊ေလာင္ေ၀ၚ၊လာခ်ိတ္၊လီဆူ၊ ရ၀မ္ တို႔ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေျခာက္မ်ိဳးထဲမွာ စာေပကိုအေစာဆံုးရရိွတာက ကခ်င္မ်ိဳးႏြယ္စုျဖစ္ပါတယ္။ က်မ္းစာရရိွတာလည္း အေစာဆံုးပဲ။ ေနာက္ျပီး ကခ်င္လူမ်ိဳးစုေတြဆက္သြယ္တဲ့ေနရာမွာ ကခ်င္စကားဟာ (Common language) ဘံုစကားအျဖင္႔ အသံုးျပဳပါတယ္။ ကခ်င္စာေပ အေစာဆံုးထြန္းကားခဲ့လို႔လည္း ကခ်င္မ်ိဳးႏြယ္စုေတြအားလံုးဟာ ပညာတတ္ေတြ၊ ဗဟုသုသ ၾကြယ္၀သူေတြ မ်ားျပားခဲ့ပါတယ္။ ဒါေတြအားလံုးက ဘုရာသခင္ရဲ့ ေက်းဇူးေၾကာင္႔သာ ရရိွခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ကခ်င္မ်ိဳးႏြယ္စု ေျခာက္မ်ိဳးရဲ့စကားေတြဟာ တစ္မ်ိဳးနဲ႔တစ္မ်ိဳးတူသလားဆိုေတာ႔ လံုး၀မတူပါဘူး။ ဒါေၾကာင္႔ဘာသာစကားတိုင္းဟာ အလြန္ပင္ေရးၾကီးေၾကာင္း သိရပါတယ္။

ဇိုင္း၀ါးစာေပအေၾကာင္းကိုေျပာရမယ္ဆိုရင္၊ ကခ်င္မ်ိဳးႏြယ္စု အားလံုးထဲမွာ စာေပရရိွတာေနာက္အက်ဆံုးျဖစ္တယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၉၉၈ ခုနွစ္ေလာက္ကသာ စတင္ခဲ့တယ္။ စာေပကို စတင္ခဲ့စဥ္က ရိွျပီးသားျဖစ္တဲ့ ကခ်င္စာေပသံုး အေျခခံဗ်ည္းအကၡရာ Hanson Alphabet ကိုအရင္ဆံုးသံုးဖို႔ စီစဥ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ္႔ ဇိုင္၀ါးစကားမွာ ႏွာေခါင္းအသံ မ်ားေနတဲ့အတြက္ ကခ်င္စာေပသံုးဗ်ည္းအကၡရာနဲ႔တင္ မလံုေလာက္ေသာေၾကာင္႔ အျခားတီထြင္ထားတဲ့ ႏွာသံပါ ဗ်ည္း Consonant ေတြကိုတြဲသံုးရပါတယ္။ ဥပမာ N ဆိုတဲ့ဗ်ည္းကို ျမန္မာလိုအသံထြက္ “န” ေပါ႔ ဒီစာလံုးကို ႏွာသံထြက္ခ်င္ရင္ N+h=Nh ဒီလိုတဲြသံုးလိုက္ရင္ ဒီ Consonant ကို “ႏွ” လို႔အသံထြက္လို႔ရ ျပီေပါ႔။ အျခားစာလံုးမ်ားကိုလည္း ဒီလိုဘဲတြဲသံုးပါတယ္။

ကဲ႔…….ဒီေန႔က ဒီေလာက္ပဲ ေရးသားပါရေစအံုးေနာ္…….ကၽြန္မစာေရးေနရင္ သားေလးက ေဘးကေနဂ်ီက်ေနလို႔ေလ၊ မနက္ျဖန္မွဘဲ ဆက္ျပီးတင္ျပသြားမယ္ေနာ္။ ျမန္မာလိုစေရးတာ ဘေလာ႔လုပ္တဲ့ေန႔လို႔ေျပာရမယ္၊ စားလံုးေပါင္းမွားလွ်င္ခြင္႔လြတ္ၾကဖို႔ ေတာင္းပန္ပါတယ္။
ဇိုင္၀ါးလူမ်ိဳးရဲ့သတင္းေကာင္းေတြေျပာျပစရာရိွေသးတယ္ေနာ္။ ဆက္ျပီးလာဖတ္ၾကအံုးေနာ္။

အားလံုးကိုေလးစားလွ်က္

ဂ်ာမုန္းဒန္

ဒီပံုေလးကတရုတ္ျပည္ကဇိုင္း၀ါး၀တ္စုံေလးပါ။ ေမာ္ဒယ္လ္စတိုင္ေလးေပါ႔။

စာေပကဗ်ာ

လူမ်ိဳးတိုင္းဟာစာေပရိွဖို႔လိုအပ္တယ္၊

လူမ်ိဳးတစ္ခု၊ စာေပတစ္ခု၊

စာေပမရိွက၊ လူမ်ိဳးေပ်ာက္မည္၊

စာေပရိွမွသာ၊ လူမ်ိဳးတင္႔တယ္မယ္တဲ့၊

ဗဟုသုတကိုရွာ၊ စာေပမွာသာ၊

စာေပမရိွက၊၊ သူတပါးကၽြန္ျဖစ္မွာေသခ်ာ၊

အေမာင္ကိုေက်ာ္လႊား၊ အလင္းဆီသို႔သြားၾကဆို႔လား၊

မေပ်ာက္ပ်က္ေအာင္ထိမ္းသိမ္းဖို႔က၊ ကိုယ္႔လူမ်ိဳးရဲ့တာ၀န္သာ၊

ဘုရားရွင္ရဲ့ေကာင္းၾကီးေတြ၊ ဇိုင္း၀ါးလူမ်ိဳးေတြမွာေရာက္ျပီေလ။

Type rest of post here